|
|||||||||
Ek- 1
İŞYERİNDE KULLANILAN SAĞLIK VE
GÜVENLİK İŞARETLERİ İLE İLGİLİ ASGARİ GENEL GEREKLER
1.
Genel hususlar
1.1. Bu Yönetmeliğin 5 inci
maddesindeki genel yükümlülüğe göre, işyerinde bulunması gereken sağlık ve
güvenlik işaretleri ek-2 ve sonrasındaki tüm eklerde belirtilen özel
koşullara uygun olacaktır.
1.2. Bu ekte; 1.1’de belirtilen
gereklerin tanıtımı, sağlık ve güvenlik işaretlerinin değişik kullanımları ve
bu işaretlerin birlikte veya birbirinin yerine kullanılmasındaki genel kurallar
belirlenmiştir.
1.3. Sağlık ve güvenlik işaretleri sadece bu Yönetmelikte
belirlenen mesaj veya bilgiyi iletmek üzere kullanılacaktır.
2. İşaret çeşitleri
2.1. Sabit ve kalıcı
işaretler
2.1.1. Sabit ve kalıcı işaret levhaları; yasaklamalar,
uyarılar ve yapılması zorunlu işler ile acil kaçış yollarının ve ilk yardım
bölümlerinin yerlerinin belirtilmesi ve tanınması için kullanılacaktır.
Yangınla mücadele ekipmanının
bulunduğu yerler, işaret levhası ve kırmızı renkle kalıcı şekilde
işaretlenecektir.
2.1.2. Konteynır ve borular üzerindeki işaretler
ek-3’te belirtildiği şekilde olacaktır.
2.1.3. Engellere çarpma veya düşme riski olan yerler,
işaret levhası ve güvenlik rengi ile kalıcı şekilde belirlenecektir.
2.1.4. Trafik yolları güvenlik rengi ile kalıcı olarak
işaretlenecektir.
2.2. Geçici işaretler
2.2.1. Gerekli hallerde ve aşağıda 3 üncü maddede
belirtildiği şekilde işaretlerin birlikte ve birbirinin yerine kullanılma
imkanı da dikkate alınarak; tehlike sinyali vermek, gerekli önlemlerin alınması
için ilgili kişinin çağrılması ve çalışanların acil tahliyesi için ışıklı
işaretler, sesli sinyaller ve/veya sözlü iletişim kullanılacaktır.
2.2.2. Gerekli durumlarda, tehlikeye yol açabilecek ya
da tehlikeli manevralar yapan kimseleri yönlendirmek için el işaretleri ve/veya
sözlü iletişim kullanılacaktır.
3. İşaretlerin birlikte ve birbirinin yerine
kullanılması
3.1. Aynı derecede etkili ise,
aşağıdaki işaretlerden herhangi biri kullanılabilir:
– Engel veya düşme tehlikesi
olan yerlerde; işaret levhası veya güvenlik rengi
– Işıklı işaret, sesli
sinyal veya sözlü iletişim
– El işaretleri veya sözlü
iletişim
3.2. Aşağıda belirtilen
işaretler birlikte kullanılabilir.
– Işıklı işaret ve sesli sinyal
– Işıklı işaret ve sözlü
iletişim
– El işaretleri ve sözlü
iletişim
4. Aşağıdaki tabloda yer alan hususlar, güvenlik
rengi kullanılan tüm işaretlere uygulanır.
|
Renk
|
Anlamı
veya Amacı
|
Talimat
ve Bilgi
|
|
Kırmızı
|
Yasak
işareti
|
Tehlikeli
hareket veya davranış
|
|
Tehlike
alarmı
|
Dur,
kapat, düzeneği acil durdur, tahliye et
|
|
|
Yangınla
mücadele ekipmanı
|
Ekipmanların
yerinin gösterilmesi ve tanımlanması
|
|
|
Sarı
|
Uyarı
işareti
|
Dikkatli
ol, önlem al, kontrol et
|
|
Mavi (1)
|
Zorunluluk
işareti
|
Özel
bir davranış ya da eylem
Kişisel
koruyucu donanım kullan
|
|
Yeşil
|
Acil
çıkış, ilk yardım işareti
|
Kapılar,
çıkış yerleri ve yolları, ekipman, tesisler
|
|
Tehlike
yok
|
Normale
dön
|
|
|
(1) Mavi:
(2) Parlak turuncu:
|
Sadece
dairevi bir şekil içinde kullanıldığında emniyet rengi olarak kabul
edilir.
Emniyet
işaretleri dışında sarı yerine kullanılabilir. Özellikle zayıf doğal görüş
şartlarında floresan özellikli bu renk çok dikkat
çekicidir.
|
|
5. Güvenlik işaretinin işlevinin
aşağıda belirtilenler tarafından olumsuz etkilenmemesi için :
5.1. Görülmesini veya
işitilmesini zorlaştıracak veya engelleyecek, aynı türden bir başka emisyon
kaynağının bulunması önlenecek, özellikle;
5.1.1. Çok sayıda işaret birbirine çok yakın bir şekilde
yerleştirilmeyecektir.
5.1.2. Karıştırılma ihtimali olan iki ışıklı işaret
aynı anda kullanılmayacaktır.
5.1.3. Işıklı bir işaret bir diğer ışıklı işaretin çok
yakınında kullanılmayacaktır.
5.1.4. Birden fazla sesli sinyal aynı anda
kullanılmayacaktır.
5.1.5. Çok fazla ortam gürültüsü olan yerlerde sesli
sinyal kullanılmayacaktır.
5.2. İşaretlerin ya da sinyal
aygıtlarının; uygun tasarımı, yeterli sayıda olması, uygun bir şekilde
yerleştirilmesi, bakım ve onarımının iyi yapılması ve doğru çalışması
sağlanacaktır.
6. İşaretler ve sinyal aygıtları
imalindeki karakteristik özelliklerini ve/veya işlevsel niteliğini korumak
için, düzenli
aralıklarla temizlenecek, kontrol, bakım ve tamiri yapılacak ve gerektiğinde
değiştirilecektir.
7. İşaretlerin ve sinyal
aygıtlarının sayısı ve yerleştirileceği yerler, tehlikenin büyüklüğüne ve
bunların uygulanacağı alana göre belirlenecektir.
8. Herhangi bir enerji ile çalışan
işaretlerin, enerjinin kesilmesi ve tehlikenin başka bir şekilde önlenememesi
durumunda, işaretlerin yedek enerji kaynağı ile derhal çalışması sağlanacaktır.
Kullanılan enerji kaynakları, güvenlik
koşullarına uygun nitelikte olacaktır.
9. Işıklı işaret ve/veya sesli
sinyallerin çalışmaya başlaması, yapılacak işin veya hareketin başlayacağını
belirtir. Yapılan iş veya hareket süresince ışıklı işaret veya sesli sinyal
çalışmasına devam edecektir. Işıklı işaret ve sesli sinyal kullanılıp
durmasından hemen sonra tekrar çalışabilir olacaktır.
10. Işıklı işaretler ve sesli
sinyaller, doğru ve etkili çalışmalarını sağlamak için, kullanılmadan önce ve
kullanım süresince yeterli sıklıktaki aralıklarla kontrol edilecektir.
11. Kişisel koruyucu kullanımından
kaynaklanan hususlar da dahil olmak üzere, çalışanların
görme ve işitmelerine engel olacak herhangi bir husus var ise; ilgili
işaretlerin güçlendirilmesi veya değiştirilmesi için gerekli önlemler
alınacaktır.
12. Önemli miktarda tehlikeli madde
ya da preparat depolanan alanlarda, odalarda veya kapalı yerlerde bulunan her
bir paket ya da kap üzerinde bulunan etiketlerin, bu yerlerde alınması gereken
güvenlik önlemlerini ikaz için yeterli değilse, ek-2’nin 3.2 inci maddesi ve
ek-3’ün 1 inci bölümünde belirtilenlere uygun olarak ikaz işareti bulundurulacak
veya işaretlenecektir.
Ek-2
İŞARET LEVHALARIYLA İLGİLİ ASGARİ GEREKLER
1.
Temel nitelikler
1.1. Kendi özel amaçlarına göre; yasaklama, uyarı,
emir, kaçış yolu, acil durumlarda kullanılacak ya da yangınla mücadele amaçlı
ekipmanı belirten ve benzeri işaret levhalarının biçim ve renkleri bölüm 3’te
verilmiştir.
1.2. Piktogramlar mümkün olduğunca yalın olacak ve
sadece temel ayrıntıları içerecektir.
1.3. Aynı anlamı veriyorsa ve yapılan değişiklik ya da
düzenleme anlamını belirsiz hale getirmeyecekse, kullanılan piktogramlar bölüm
3’te belirtilenlerden biraz farklı ya da daha ayrıntılı olabilir.
1.4. İşaret levhaları kullanıldıkları ortama uygun,
darbeye ve hava koşullarına dayanıklı malzemeden yapılacaktır.
1.5. İşaret levhalarının boyutları ile kolorimetrik ve
fotometrik özellikleri, bunların kolayca görülebilir ve anlaşılabilir
olmalarını sağlayacaktır.
2.
Kullanım koşulları
2.1. İşaret levhaları özel bir tehlike olan yerlerin
ve tehlikeli cisimlerin hemen yakınına, genel tehlike olan yerlerin girişine, engeller
dikkate alınarak, görüş seviyesine uygun yükseklik ve konumda, iyi
aydınlatılmış, erişimi kolay ve görünür bir şekilde yerleştirilecektir. İşyeri
Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin
Yönetmelik hükümleri saklı kalmak şartıyla, doğal ışığın zayıf olduğu yerlerde
floresan renkler, reflektör malzeme veya yapay aydınlatma kullanılacaktır.
2.2. İşaret levhasının gösterdiği durum ortadan
kalktığında, işaret levhası da kaldırılacaktır.
3. Kullanılacak işaret levhaları
3.1. Yasaklayıcı işaretler
Temel nitelikler
- Daire biçiminde,
- Beyaz zemin üzerine siyah piktogram, kırmızı çerçeve
ve diyagonal çizgi (kırmızı kısımlar işaret alanının en az % 35’ini
kapsayacaktır)
Ek- 5
ENGELLER, TEHLİKELİ YERLER VE TRAFİK YOLLARINI
BELİRLEMEK İÇİN KULLANILAN İŞARETLER İLE İLGİLİ ASGARİ GEREKLER
1. Engeller ve tehlikeli yerlerde kullanılan
işaretler
1.1. Engellere çarpma, düşme ya da nesnelerin düşme
tehlikesinin bulunduğu yerler ile işletme tesisleri içinde çalışanların
çalışmaları esnasında dolaştıkları bölgeler, birbirini takip eden sarı ve siyah
ya da kırmızı ve beyaz renk şeritleriyle işaretlenir.
1.2. İşaretlerin boyutu, engelin ya da tehlikeli
bölgenin büyüklüğü ile orantılı olur.
1.3. Sarı–siyah ya da kırmızı–beyaz şeritler yaklaşık
olarak 45 derece açıyla ve aynı büyüklükte boyanır.
1.4. Örnek:
2.
Trafik yollarının işaretlenmesi
2.1. Çalışma yerlerinin kullanım biçimi ve ekipmanlar,
çalışanların korunmasını gerektiriyorsa; araç trafiğine açık yollar, zemin
rengi de dikkate alınarak, açıkça seçilebilir şekilde, sarı ya da beyaz renkli
sürekli şeritlerle belirtilir.
2.2. Şeritler; araçlar ile araçlara yakın
bulunabilecek nesneler arasında ve araçlarla yayalar arasında, emniyetli bir
mesafeyi belirtecek şekilde çizilir.
2.3. Tesislerin açık alanlarındaki sürekli trafiğin
olduğu yollar, uygun bariyerler ve kaldırımlar yoksa, uygulanabilir olduğu
ölçüde, yukarıda belirtildiği şekilde işaretlenir.
Ek- 6
IŞIKLI İŞARETLER İÇİN ASGARİ KURALLAR
1.
Temel Nitelikler
1.1. Işıklı işaretlerin, kullanım amacına ve
şartlarına uygun olarak, bulunduğu ortama göre iyi görünür ve seçilir olması,
aşırı ışık nedeniyle parlamaması veya yetersiz ışık nedeniyle görünürlüğünün
azalmaması sağlanır.
1.2. Işıklı işaretlerin sinyal gönderen ışıklı alanı,
tek renk ya da belirli bir zemin üzerinde piktogramdan oluşur.
1.3. Kullanılacak tek renk ek-1, bölüm 4’te yer alan
renk tablosuna uygun seçilir.
1.4. İşaret bir piktogram içeriyorsa, bu piktogram
ek-2’de belirtilen ilgili kuralların hepsine uygun olması sağlanır.
2.
Özel kullanım kuralları
2.1. Bir aygıt hem sürekli hem de aralıklı işaretler
gönderiyorsa, aralıklı gönderilen işaret sürekli işaretin belirttiğinden daha
fazla tehlikeli bir durumu ya da daha acil olarak yapılması istenen/emredilen
müdahale ya da eylemi ifade eder. Aralıklı gönderilen ışıklı işaret için, ışığın
yanık kalma süresi ve yanıp sönme sıklığı,
- mesajın tam olarak anlaşılmasını sağlar
- diğer ışıklı işaretlerle veya sürekli yanan ışıklı
işaretlerle karışmaz.
2.2. Yanıp sönen ışıklı işaret, sesli sinyal yerine ya
da sesli sinyalle birlikte kullanılıyorsa, aynı kodlama kullanılacaktır.
2.3. Ciddi bir tehlikeyi bildiren yanıp sönen ışıklı
işaretler, özel olarak gözlem altında tutulacak ve yedek bir lamba
bulundurulacaktır.
Ek- 7
SESLİ SİNYALLER İÇİN ASGARİ KURALLAR
1.
Temel Nitelikler
1.1. Sesli sinyaller;
(a) ortam gürültüsünden hayli yüksek, ancak aşırı
derecede yüksek ve zarar verici olmayacak şekilde duyulabilir bir ses düzeyinde
olacak ve
(b) teknik özellikleri itibariyle kolaylıkla
tanınabilir, diğer sesli sinyaller ile ortamdaki seslerden açıkça ayırt
edilebilir olacaktır.
1.2. Eğer bir aygıt sabit ve değişken frekansta sesli
sinyal yayıyorsa; aygıtın yaydığı değişken frekanslı sinyal, sabit frekanslı
sinyale göre daha tehlikeli bir durumu veya daha acil olarak yapılması
istenen/emredilen müdahale ya da eylemi ifade eder.
2. Kodlama
Tahliye
işaretleri sürekli olacaktır.
Ek- 8
SÖZLÜ İLETİŞİM İÇİN ASGARİ KURALLAR
1. Temel Nitelikler
1.1. Bir veya birden fazla kişiler arasında yapılan
sözlü iletişimde; belirli bir formda veya kodlanmış haldeki kısa metinler,
cümleler, kelime veya kelime grupları kullanılacaktır.
1.2. Sözlü mesajlar mümkün olduğunca kısa, yalın ve
açık olmalıdır. Konuşanın konuşma becerisi ve dinleyenin duyma yeteneği
güvenilir bir sözlü iletişime uygun olacaktır.
1.3. Sözlü iletişim doğrudan insan sesi veya uygun bir
vasıtayla yayınlanan insan sesi ya da yapay insan sesi ile olacaktır.
2. Özel kullanım kuralları
2.1. Sözlü iletişimde yer alan kişiler, sağlık ve
güvenlik açısından istenilen davranışı yapabilmeleri için sözlü mesajı doğru
telaffuz edebilecek ve anlayabilecek seviyede kullanılan dili
bileceklerdir.
2.2. Sözlü iletişim, el–kol hareketleri yerine ya da
onlarla birlikte kullanıldığında aşağıda verilen komutlar kullanılacaktır.
– başlat: bir işlem veya hareketi başlatmak için
– dur: bir hareketi durdurmak veya sona erdirmek için
– tamam: bir işlemi sona erdirmek için
– yukarı: bir yükü yukarı kaldırmak için
– aşağı: bir yükü aşağı indirmek için
– ileri – geri – sağ – sol: (Bu komutlar uygun el
hareketleri ile eşgüdümlü olacak şekilde kullanılacaktır.)
– kes: acil olarak durdurmak için
– çabuk: güvenlik nedeniyle bir hareketi hızlandırmak
için
Ek- 9
EL İŞARETLERİ İÇİN ASGARİ GEREKLER
1. Özellikler
El işaretleri kesin, yalın, yapılması ve anlaşılması
kolay olacak ve benzer işaretlerden belirgin bir şekilde farklı olacaktır.
Aynı anda iki kol birden kullanılıyorsa, bunlar
simetrik olarak hareket ettirilecek ve bir harekette sadece bir işaret
verilecektir.
Yukarıdaki şartlara uymak, aynı anlamı vermek ve
anlaşılabilir olmak kaydıyla 3 üncü bölümde gösterilen işaretlerden biraz
farklı veya daha detaylı işaretler kullanılabilir.
2. Özel kullanım kuralları
2.1. İşaretçi: El–kol hareketleri ile İşaretleri veren
kişi,
Operatör: İşaretçinin talimatları ile hareket eden
kişi
İşaretçi, operatöre manevra talimatlarını vermek için
el–kol hareketleri kullanacaktır.
2.2. İşaretçi, kendisi tehlikeye düşmeyecek şekilde,
bulunduğu yerden bütün manevraları görsel olarak izleyebilmelidir.
2.3. İşaretçinin esas görevi; manevraları yönlendirmek
ve manevra alanındaki çalışanların güvenliğini sağlamaktır.
2.4. Yukarıda, 2.2’deki şart yerine getirilemiyorsa ek
olarak bir veya daha fazla işaretçi konuşlandırılacaktır.
2.5. Operatör, almış olduğu emirleri güvenlik
içerisinde yerine getiremeyeceği durumlarda yürütmekte olduğu manevrayı
durdurarak yeni talimat isteyecektir.
2.6. Yardımcı unsurlar:
- Operatör, işaretçiyi kolaylıkla fark edebilmelidir.
- İşaretçi, ceket, baret, kolluk veya kol bandı gibi
ayırt edici eşyalardan bir veya daha fazlasını giyecek ya da uygun bir işaret
aracı taşıyacaktır.
- Ayırt edici eşyalar; parlak renkli, tercihen hepsi
aynı renkte ve sadece işaretçilere özel olacaktır.
3.
Kodlanmış işaretler.
Genel hususlar
Aşağıda verilen kodlanmış işaretler, belirli sektörlerde
aynı manevralar için kullanılacaktır.
A. Genel İşaretler
Ek- 10
KALDIRMA ARAÇLARIYLA
YAPILAN İŞLEMLERDE SAĞLIK VE GÜVENLİK İŞARETLERİ İLE İLGİLİ ASGARİ
GEREKLİLİKLER
1. Kaldırma
makinalarında yüklerin kaldırılmaları, indirilmeleri veya taşınmaları,
yetiştirilmiş işaretçiler tarafından verilecek el ve kol işaretlerine göre
yapılır.
2. Bir kaldırma
makinasında birden çok çalışanın görevli bulunduğu hallerde, kaldırma makinası
operatörü, işaretçi veya diğer görevlilerden yalnız birinden işaret alacak ve
işaretçi, operatör tarafından kolayca görülebilecek yerlerde duracaktır.
Operatör, her kim tarafından verilirse verilsin, her dur işaretini daima yerine
getirecektir.
3. Kaldırma
araçlarının veya kaldırılan yükün hareketi esnasında çalışanları uyarmak için
operatör, sesi açıkça işitilebilen zil, ışıklı işaret ve benzerleriyle işaret
verir ve bunlar hareket halinde devamlı olarak çalışır.
4. Araçlarda onarım
yapılıyorsa, araçların üzerine ve uygun yerlere, onarım yapıldığına dair uyarma
levhaları konulur.
5. Kaldırma
Araçlarının kaldıracakları en ağır yükler, kabinlerin içinde veya dışında
bilgilendirme işareti olarak belirtilir ve kaldırılabilecek en ağır yükten
fazlası kaldırıldığında, durumu bildiren sesli ve ışıklı otomatik bir uyarma
tertibatı bulundurulur.
6. Kaldırma
araçlarında kullanılan zil sesleri, ışıklı işaretler işyerindeki diğer sinyal
seslerinden ve ışıklı işaretlerden farklı, diğer makinaların meydana getirdiği
gürültüleri bastıracak kadar kuvvetli, kolayca fark edilebilen olmalı ve aynı
işyerinde çalışan tüm kaldırma araçları için aynı olmalıdır.
7. Ağır parçaların
ekip halinde kaldırıldığı veya taşındığı hallerde, önceden belirtilen kodlanmış
hareket ve işaretler kullanılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder