SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL
SAĞLIK SİGORTASI
KANUNU
Kanun
Numarası : 5510
Kabul Tarihi : 31/5/2006
Yayımlandığı R. Gazete : Tarih: 16/6/2006 Sayı : 26200
Yayımlandığı Düstur
: Tertip : 5
Cilt : 45
BİRİNCİ KISIM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1- Bu Kanunun amacı, sosyal sigortalar ile genel sağlık
sigortası bakımından kişileri güvence altına almak; bu sigortalardan
yararlanacak kişileri ve sağlanacak hakları, bu haklardan yararlanma şartları
ile finansman ve karşılanma yöntemlerini belirlemek; sosyal sigortaların ve
genel sağlık sigortasının işleyişi ile ilgili usûl ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- Bu Kanun; sosyal sigortalar ile genel sağlık
sigortasından yararlanacak kişileri, işverenleri, sağlık hizmeti sunucularını,
bu Kanunun uygulanması bakımından gerçek kişiler ile her türlü kamu ve özel
hukuk tüzel kişilerini ve tüzel kişiliği olmayan diğer kurum ve kuruluşları
kapsar.
Tanımlar
MADDE 3- Bu Kanunun uygulanmasında;
1) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,
2) Kurum: Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığını,
3) Sosyal sigortalar: Kısa ve uzun vadeli sigorta
kollarını,
4) Kısa vadeli sigorta kolları: İş kazası ve meslek
hastalığı, hastalık ve analık sigortası kollarını,
5) Uzun vadeli sigorta kolları: Malûllük, yaşlılık ve
ölüm sigortası kollarını,
6) Sigortalı: Kısa ve/veya uzun vadeli sigorta kolları
bakımından adına prim ödenmesi gereken veya kendi adına prim ödemesi gereken
kişiyi,
7) (Değişik:
17/4/2008-5754/1 md.) Hak sahibi: Sigortalının
veya sürekli iş göremezlik geliri ile malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık
aylığı almakta olanların ölümü halinde, gelir veya aylık bağlanmasına veya
toptan ödeme yapılmasına hak kazanan eş, çocuk, ana ve babasını,
8) Genel sağlık sigortası: Kişilerin öncelikle
sağlıklarının korunmasını, sağlık riskleri ile karşılaşmaları halinde ise
oluşan harcamaların finansmanını sağlayan sigortayı,
9) Genel sağlık sigortalısı: Bu Kanunun 60 ıncı
maddesinde sayılan kişileri,
10) (Değişik: 17/4/2008-5754/1 md.) Bakmakla yükümlü olduğu kişi: 5 inci maddenin birinci
fıkrasının (b) bendi ile 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1),
(2) ve (7) numaralı alt bentleri ile yedinci ve sekizinci fıkralarının dışında
kalan genel sağlık sigortalısının, sigortalı sayılmayan veya isteğe bağlı
sigortalı olmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış
olan; (1)
a) Eşini,
b) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya
5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday
çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde meslekî eğitim görmesi halinde 20
yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan
çocukları ile yaşına bakılmaksızın bu Kanuna göre malûl olduğu tespit edilen
evli olmayan çocuklarını,
c) Geçiminin genel sağlık sigortalısı
tarafından sağlandığı Kurumca belirlenen kriterlere göre tespit edilen ana ve
babasını, (1)
11) Hizmet akdi: 22/4/1926 tarihli ve 818 sayılı Borçlar
Kanununda tanımlanan hizmet akdini ve iş mevzuatında tanımlanan iş sözleşmesini
veya hizmet akdini,
12) Ücret: 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c)
bendi kapsamında sigortalı sayılanlara saatlik, günlük, haftalık, aylık veya
yıllık olarak para ile ödenen ve süreklilik niteliği taşıyan brüt tutarı,
13) Asgarî ücret: 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş
Kanunu gereğince 16 yaşından büyük işçiler için belirlenen bir aylık brüt
ücreti,
14) (Değişik:
17/4/2008-5754/1 md.) Ay: Ücretleri; her ayın
15'inde ödenen 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri
kapsamındaki sigortalılar için, ayın 15'inden ertesi ayın 15'ine kadar geçen,
diğer sigortalılar için ise ayın 1'i ilâ sonu arasında geçen ve otuz gün olarak
değerlendirilen süreyi,
15) (Değişik:
17/4/2008-5754/1 md.) Yıl: Ücretleri; her ayın
15'inde ödenen 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri
kapsamındaki sigortalılar için, 15 Ocak tarihinden ertesi yılın 15 Ocak
tarihine kadar geçen, diğer sigortalılar için ise 1 Ocak ilâ 31 Aralık
tarihleri arasında geçen ve 360 gün olarak değerlendirilen süreyi,
16) Gelir: İş kazası veya meslek hastalığı halinde
sigortalıya veya sigortalının ölümü halinde hak sahiplerine, yapılan sürekli
ödemeyi,
17) (Değişik:
17/4/2008-5754/1 md.) Aylık: Malûllük, yaşlılık
ve ölüm sigortaları ile vazife malûllüğü halinde yapılan sürekli ödemeyi,
18) Ödeme dönemi: Bu Kanuna göre bağlanan gelir ve
aylıkların, ödeme tarihinden takip eden ödeme tarihine kadar geçen süreyi,
19) Tarımsal faaliyet: Kendi mülkünde, ortaklık veya
kiralamak suretiyle başkalarının mülkünde veya kamuya mahsus mahallerde; ekim,
dikim, bakım, üretme, yetiştirme ve ıslah yoluyla yahut doğrudan doğruya
tabiattan istifade etmek suretiyle bitki, orman, hayvan ve su ürünleri elde
edilmesini ve/veya bu ürünlerin yetiştiricileri tarafından; muhafazasını,
taşınmasını veya pazarlanmasını,
20) (Değişik:
17/4/2008-5754/1 md.) Kurum Sağlık Kurulu:
Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca
düzenlenecek raporlardaki teşhis ve bu teşhise dayanak teşkil eden belgeleri
incelemek suretiyle, çalışma gücü kaybı ve meslekte kazanma gücü kaybı
oranlarını, erken yaşlanma halini, vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte
kazanma gücü kaybını ve malûllük derecelerini belirlemeye yetkili hekimlerden
ve/veya diş hekimlerinden oluşan kurulları,
–––––––––––––––
(1) 13/2/2011 tarihli ve 6111 sayılı
Kanunun 23 üncü maddesiyle, (10) numaralı bentte yer alan “Bu
Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) ve (2) numaralı
alt bentlerinin dışında kalan genel sağlık sigortalısının,” ibaresi “5 inci
maddenin birinci fıkrasının (b) bendi ile 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının
(c) bendinin (1), (2) ve (7) numaralı alt bentleri ile yedinci ve sekizinci
fıkralarının dışında kalan genel sağlık sigortalısının,” olarak, aynı bendin
(c) alt bendinde yer alan “sigortalı” ibaresi “genel sağlık
sigortalısı” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
21) (Değişik: 17/4/2008-5754/1 md.) Kamu idareleri: 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî
Yönetimi ve Kontrol Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde
belirtilen kamu idareleri ve kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların bağlı
idare, ortaklık, müessese ve işletmeleri ve yukarıda belirtilenlerin ödenmiş
sermayesinin % 50’sinden fazlasına sahip oldukları ortaklık ve işletmelerden
Türk Ticaret Kanununa tabi olmayanlarla özel kanunlarına göre personel
çalıştıran diğer kamu kurumlarını,
22) Sağlık hizmeti: Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla
yükümlü olduğu kişilere 63 üncü madde gereği finansmanı sağlanacak tıbbî ürün
ve hizmetleri,
23) Kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmeti: Kişilerin
hastalıktan korunması veya sağlıklı olma halinin sürdürülmesi amacıyla, kişiye
yönelik olarak finansmanı sağlanacak sağlık hizmetlerini,
24) Aile hekimi: Sağlık Bakanlığı tarafından aile hekimi
olarak yetkilendirilen ve Kurum ile sözleşme yapmış hekimleri,
25) Sağlık hizmeti sunucusu: Sağlık hizmetini sunan
ve/veya üreten; gerçek kişiler ile kamu ve özel hukuk tüzel kişilerini ve
bunların tüzel kişiliği olmayan şubelerini,
26) Katılım payı: Sağlık hizmetlerinden yararlanabilmek
için, genel sağlık sigortalısı veya bakmakla yükümlü olduğu kişiler tarafından
ödenecek tutarı,
27) (Değişik:
4/4/2013-6458/123 md.) Uluslararası koruma başvurusu veya
statüsü sahibi ve vatansız kişi: İçişleri Bakanlığı tarafından başvuru sahibi,
mülteci, ikincil koruma veya şartlı mülteci statüsü sahibi veya vatansız olarak
tanınan kişileri,
28) Peşin sermaye değeri: Kurumca, bu Kanunun ilgili
maddelerinde belirtilen giderlerin yaş, kesilme ihtimali ve Kurumca
belirlenecek iskonto oranı dikkate alınarak hesaplanan tutarı,
29) (Değişik:
17/4/2008-5754/1 md.) Güncelleme katsayısı: Her
yılın Aralık ayına göre Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan en son
temel yıllı tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranının % 100’ü ile
sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla gelişme hızının % 30’unun toplamına
(1) tam sayısının ilâve edilmesi sonucunda bulunan değeri,
30) (Ek: 17/4/2008-5754/1 md.) Vazife malûllüğü: Bu Kanunun 47 nci
maddesinde tarif edilen vazife ve/veya harp malûllüğü hallerini,
31) (Ek: 17/4/2008-5754/1 md.) Uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri:
Ülkemizin taraf olduğu sosyal güvenlik sözleşmelerini,
ifade eder.
(Ek fıkra:
17/4/2008-5754/1 md.) Bu
maddenin (29) numaralı bendinde belirtilen güncelleme katsayısının hesabında,
en son temel yıllı tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranı veya
sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla gelişme hızının eksi olduğu yıllarda
eksi değerler sıfır olarak alınır.
İKİNCİ KISIM
Sosyal Sigorta Hükümleri
BİRİNCİ
BÖLÜM
Sigortalılara İlişkin Hükümler
Sigortalı
sayılanlar
MADDE 4- (Değişik:
17/4/2008-5754/2 md.)
Bu Kanunun kısa ve uzun vadeli sigorta
kolları uygulaması bakımından;
a) Hizmet akdi ile bir veya birden fazla
işveren tarafından çalıştırılanlar,
b) Köy ve mahalle muhtarları ile hizmet
akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan ise;
1) Ticarî kazanç veya serbest meslek
kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olanlar,
2) Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve
sanatkâr siciline kayıtlı olanlar,
3) Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi
olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite
ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları,
4) Tarımsal faaliyette bulunanlar,
c) Kamu idarelerinde;
1) Bu maddenin birinci fıkrasının (a)
bendine tabi olmayanlardan, kadro ve pozisyonlarda sürekli olarak çalışıp
ilgili kanunlarında (a) bendi kapsamına girenler gibi sigortalı olması öngörülmemiş
olanlar,
2) Bu maddenin birinci fıkrasının (a) ve
(b) bentlerine tabi olmayanlardan, sözleşmeli olarak çalışıp ilgili
kanunlarında (a) bendi kapsamına girenler gibi sigortalı olması öngörülmemiş
olanlar ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 86 ncı maddesi uyarınca
açıktan vekil atananlar,
sigortalı sayılırlar.
Birinci fıkranın (a) bendi gereği sigortalı
sayılanlara ilişkin hükümler;
a) İşçi sendikaları ve konfederasyonları
ile sendika şubelerinin başkanlıkları ve yönetim kurullarına seçilenler,
b) Bir veya birden fazla işveren tarafından
çalıştırılan; film, tiyatro, sahne, gösteri, ses ve saz sanatçıları ile müzik,
resim, heykel, dekoratif ve benzeri diğer uğraşları içine alan bütün güzel
sanat kollarında çalışanlar ile düşünürler ve yazarlar,
c) Mütekabiliyet esasına dayalı olarak
uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülke uyruğunda olanlar hariç
olmak üzere, yabancı uyruklu kişilerden hizmet akdi ile çalışanlar,
d) 2/7/1941 tarihli ve 4081 sayılı Çiftçi
Mallarının Korunması Hakkında Kanuna göre çalıştırılanlar,
e) 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumi
Hıfzısıhha Kanununda belirtilen umumî kadınlar,
f) Milli Eğitim Bakanlığı tarafından
düzenlenen kurslarda usta öğretici olarak çalıştırılanlar, kamu idarelerinde
ders ücreti karşılığı görev verilenler ile 657 sayılı Devlet Memurları
Kanununun 4 üncü maddesinin (C) bendi kapsamında çalıştırılanlar,
g) (Ek:
11/10/2011-KHK-665/29 md.) Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen Toplum
Yararına Çalışma Programlarından yararlananlar,
hakkında da uygulanır. (Ek cümle: 11/10/2011-KHK-665/29 md.) Bu
fıkranın (g) bendinde sayılanlar için Türkiye İş Kurumu prim ödeme yükümlüsü
olmakla birlikte bu Kanun kapsamında işyeri ve işveren sayılmaz.
Birinci fıkranın (b) bendi gereği sigortalı
sayılanlara ilişkin hükümler; 10/7/1953 tarihli ve 6132 sayılı At Yarışları
Hakkında Kanuna tabi jokey ve antrenörler hakkında da uygulanır.
Birinci fıkranın (c) bendi gereği sigortalı
sayılanlara ilişkin hükümler;
a) Kuruluş ve personel kanunları veya diğer
kanunlar gereğince seçimle veya atama yoluyla kamu idarelerinde göreve
gelenlerden; bu görevleri sebebiyle kendilerine ilgili kanunlarında Devlet
memurları gibi emeklilik hakkı tanınmış olanlardan hizmet akdi ile
çalışmayanlar,
b) Başbakan, bakanlar, Türkiye Büyük Millet
Meclisi üyeleri, belediye başkanları, il encümeninin seçimle gelen üyeleri,
c) Birinci fıkranın (c) bendi kapsamında
iken, bu kapsamdaki kişilerin kurduğu sendikalar ve konfederasyonları ile
sendika şubelerinin başkanlıkları ve yönetim kurullarına seçilenlerden aylıksız
izne ayrılanlar,
d) Harp okulları ile fakülte ve yüksek
okullarda, Türk Silâhlı Kuvvetleri hesabına okuyan veya kendi hesabına okumakta
iken askerî öğrenci olanlar ile astsubay meslek yüksek okulları ve astsubay
naspedilmek üzere temel askerlik eğitimine tâbi tutulan adaylar,
e) Polis Akademisi ile fakülte ve yüksek
okullarda, Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okuyan veya kendi hesabına okumakta
iken Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okumaya devam eden öğrenciler ile
polis nasbedilmek üzere Polis Meslek Eğitim Merkezlerinde polislik eğitimine
tabi tutulan adaylar, (1)
hakkında da uygulanır.
Dördüncü fıkranın (d) ve (e) bentlerinde
belirtilen okulları tamamlamadan ayrılanlar ile bu okulları tamamlamalarına
rağmen görevlerine başlamadan ayrılanların, bu okullarda geçen eğitim süreleri
sigortalılıklarından sayılmaz.
Bu Kanunun kısa vadeli sigorta kollarına
ilişkin hükümleri bu maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı
sayılanlara bu kapsamda oldukları sürece uygulanmaz.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve
esaslar Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Bazı
sigorta kollarının uygulanacağı sigortalılar
MADDE 5- Kısa ve uzun vadeli sigorta kolları bakımından aşağıda
sayılan kişiler hakkında uygulanacak sigorta kolları şunlardır:
a) Hizmet akdi ile çalışmamakla birlikte, ceza infaz
kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri
ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutuklular hakkında, iş kazası ve meslek
hastalığı ile analık sigortası uygulanır ve bunlar, 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılırlar.
b) (Değişik: 13/2/2011-6111/24 md.) 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda
belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler
hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası; meslek
liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında staja tabi tutulan
öğrenciler ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 46 ncı maddesine tabi olarak
kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime esas kazanç tutarı, 82 nci
maddeye göre belirlenen günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz katından
fazla olmayanlar hakkında ise iş kazası ve meslek hastalığı sigortası
uygulanır. Bu bentte sayılanlar, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının
(a) bendi kapsamında sigortalı sayılırlar ve bunlardan bakmakla
yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar hakkında ayrıca genel sağlık sigortası
hükümleri uygulanır.
c) (Değişik:
17/4/2008-5754/3 md.) (Değişik birinci ve ikinci cümle: 12/7/2013-6495/96 md.) Harp
malulleri ile 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna
veya 2330 sayılı Kanun hükümleri veya 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Kanunun
56 ncı maddesi uygulanarak aylık bağlanmasını gerektiren kanunlara göre vazife
malullüğü aylığı bağlanmış malullerden, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a),
(b) ve (c) bentleri kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başlayanların
aylıkları kesilmez. Aylıkları kesilmeksizin 4 üncü maddenin birinci fıkrasının
(c) bendi kapsamında çalışanlar hakkında uzun vadeli sigorta kolları, 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında çalışanlar hakkında
ise iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanır. İş kazası ve
meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulananların uzun vadeli sigorta
kollarına tabi olmayı istemeleri halinde, bu isteklerini Kuruma bildirdikleri
tarihi takip eden ay başından itibaren, haklarında uzun vadeli sigorta kolları
da uygulanır. Bu fıkra kapsamına girenlerden ayrıca genel sağlık sigortası
primi alınmaz.
–––––––––––––
(1) 12/7/2013 tarihli ve 6495 sayılı
Kanunun 39 uncu maddesiyle, bu bendin sonuna “ile polis nasbedilmek üzere Polis Meslek Eğitim Merkezlerinde polislik
eğitimine tabi tutulan adaylar” ibaresi eklenmiştir.
d) (Mülga: 17/4/2008-5754/3 md.)
e) (Değişik:
13/2/2011-6111/24 md.) Türkiye İş Kurumu
tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine
katılan kursiyerler, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında
sigortalı sayılırlar ve bunlar hakkında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası
ile bunlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar hakkında ayrıca
genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır. (Ek cümle: 11/10/2011-KHK-665/30 md.) Bunlar için Türkiye İş
Kurumu prim ödeme yükümlüsü olmakla birlikte bu Kanun kapsamında işyeri ve
işveren sayılmaz.
f) (Mülga:
17/4/2008-5754/3 md.)
g) (Ek: 17/4/2008-5754/3 md.) Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi
olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde
çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri 4 üncü maddenin birinci fıkrasının
(a) bendi kapsamında sigortalı sayılır ve bunlar hakkında kısa vadeli sigorta
kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır. Bu sigortalıların uzun
vadeli sigorta kollarına tabi olmak istemeleri halinde, 50 nci maddenin ikinci
fıkrasındaki Türkiye’de yasal olarak ikamet etme şartı ile aynı fıkranın (a)
bendinde belirtilen şartlar aranmaksızın haklarında isteğe bağlı sigorta
hükümleri uygulanır. Bu kapsamda, isteğe bağlı sigorta hükümlerinden
yararlananlardan ayrıca genel sağlık sigortası primi alınmaz.(Ek cümle: 13/2/2011-6111/24 md.) Bu
bent kapsamında yurt dışındaki işyerlerinde çalışan sigortalıların, bu sürede
ödedikleri isteğe bağlı sigorta primleri 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a)
bendi kapsamında sigortalılık sayılır.
Sigortalı
sayılmayanlar
MADDE 6- Bu Kanunun kısa ve uzun vadeli sigorta kolları
hükümlerinin uygulanmasında;
a) İşverenin işyerinde ücretsiz çalışan eşi,
b) Aynı konutta birlikte yaşayan ve üçüncü derece dahil
bu dereceye kadar hısımlar arasında ve aralarına dışardan başka kimse
katılmaksızın, yaşadıkları konut içinde yapılan işlerde çalışanlar,
c) (Değişik:
17/4/2008-5754/4 md.) Ev hizmetlerinde çalışanlar
(ücretle ve sürekli olarak çalışanlar hariç),
d) Askerlik hizmetlerini er ve
erbaş olarak yapmakta olanlar ile yedek subay okulu öğrencileri,
e) Yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş
tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye'ye bir iş için gönderilen ve
yabancı ülkede sosyal sigortaya tâbi olduğunu belgeleyen kişiler ile Türkiye'de
kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, yurt dışında ikamet eden ve o
ülke sosyal güvenlik mevzuatına tâbi olanlar,
f) Resmî meslek ve sanat okulları ile yetkili resmî makamların
izniyle kurulan meslek veya sanat okullarında ve yüksek okullarda fiilen normal
eğitim süreleri içinde yapılan, tatbikî mahiyetteki yapım ve üretim işlerinde
çalışan öğrenciler,
g) Sağlık hizmet sunucuları tarafından işe
alıştırılmakta olan veya rehabilite edilen, hasta veya malûller,
h) (Değişik: 17/4/2008-5754/4 md.) 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri gereği sigortalı sayılması
gerekenlerden 18 yaşını doldurmamış olanlar,
ı) Kamu idarelerinde ve
Kanunun ek 5 inci maddesi kapsamında sayılanlar hariç olmak üzere, tarım
işlerinde veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz işlerde çalışanlar ile
tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan; tarımsal faaliyette
bulunan ve yıllık tarımsal faaliyet gelirlerinden, bu faaliyete ilişkin
masraflar düşüldükten sonra kalan tutarın aylık ortalamasının, bu Kanunda
tanımlanan prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katından az olduğunu belgeleyenler ile 65 yaşını dolduranlardan talepte
bulunanlar, (1)
j) (Mülga: 17/4/2008-5754/4
md.)
k) (Değişik:
17/4/2008-5754/4 md.) Kendi adına ve hesabına
bağımsız çalışanlardan gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline
kayıtlı olanlardan, aylık faaliyet gelirlerinden bu faaliyetine ilişkin
masraflar düşüldükten sonra kalan tutarı, prime esas günlük kazanç alt
sınırının otuz katından az olduğunu belgeleyenler,
l) Kamu idarelerinin dış temsilciliklerinde istihdam
edilen ve temsilciliğin bulunduğu ülkede sürekli ikamet izni veya bu devletin
vatandaşlığını da haiz bulunan Türk uyruklu sözleşmeli personelden, bulunduğu
ülkenin sosyal güvenlik kurumunda sigortalı olduğunu belgeleyenler ile kamu
idarelerinin dış temsilciliklerinde istihdam edilen sözleşmeli personelin
uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri çerçevesinde ve temsilciliğin
bulunduğu ülkenin ilgili mevzuatının zorunlu
kıldığı hallerde, işverenleri tarafından bulunulan ülkede sosyal sigorta
kapsamında sigortalı yapılanlar, (2)
m) (Ek:
4/7/2012-6353/36 md.) Gençlik ve Spor Bakanlığı, Spor Genel Müdürlüğü, Türkiye Futbol Federasyonu, bağımsız spor federasyonları tarafından yapılan her türlü gençlik ve spor faaliyetleri ile bu
faaliyetlerle ilgili kamp, eğitim ve hazırlık çalışmalarında süreklilik arz etmeyecek şekilde
görevlendirilenler,
4 üncü ve 5 inci maddelere göre sigortalı sayılmaz.
––––––––––––––
(1) 13/2/2011 tarihli ve 6111 sayılı Kanunun 25
inci maddesiyle, bu bentte yer alan “Kamu idareleri”
ibaresi “Kamu idarelerinde ve Kanunun ek 5 inci maddesi kapsamında sayılanlar”
şeklinde ve “belgeleyenler,” ibaresi “belgeleyenler ile 65 yaşını
dolduranlardan talepte bulunanlar,” şeklinde değiştirilmiş ve metne
işlenmiştir.
(2) 17/4/2008
tarihli ve 5754 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle bu bentte yer alan “kamu düzeninin” ibaresi “ilgili mevzuatının” şeklinde
değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(h) bendinin
uygulanmasıyla ilgili olarak, bir meslek veya sanat okulunu bitirenlerden,
22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu hükümlerine göre mahkemece
ergin kılınmak suretiyle, öğrenimleriyle ilgili görevlerde çalışanlar hakkında
18 yaşın bitirilmiş olması şartı aranmaz.
Birinci fıkranın (ı) bendinin uygulanmasında, Türkiye
Ziraat Odaları Birliğinin görüşü alınır.
Bu maddenin uygulamasına ilişkin usûl ve esaslar, Kurum
tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Sigortalılığın
başlangıcı
MADDE 7- Sigorta hak ve yükümlülükleri 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının;
a) (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için
çalışmaya, meslekî eğitime veya (…) (1) staja başladıkları tarihten,
(1)
b) (Değişik:
17/4/2008-5754/5 md.) (b) bendi kapsamında
sigortalı sayılanlardan, gelir vergisi mükellefi olanlar ile şahıs
şirketlerinden kolektif, adi komandit şirketlerin komandite ve komanditer
ortakları ve donatma iştiraki ortaklarının vergi mükellefiyetlerinin
başladıkları tarihten; sermaye şirketlerinden limited şirket ortakları ile
sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortaklarının,
şirketin ticaret sicil memurluklarınca tescil edildikleri tarihten; anonim
şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortaklarının yönetim kuruluna
seçildikleri tarihten; gelir vergisinden muaf olanların ise esnaf ve sanatkâr
siciline kayıtlı oldukları tarihten; tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız
çalışanlar için tarımsal faaliyetlerinin kanunla kurulu ilgili meslek
kuruluşlarınca veya kendilerince, bir yıl içinde bildirilmesi halinde
kaydedildiği tarihten, bu süre içinde bildirilmemesi halinde ise bildirimin
Kuruma yapıldığı tarihten; köy ve mahalle muhtarları için seçildikleri
tarihten; 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasında belirtilenler için ise lisans
belgesine istinaden fiilen çalışmaya başladıkları tarihten,
c) (Değişik:
17/4/2008-5754/5 md.) (c) bendi kapsamında
sigortalı sayılanlar için, göreve başladıkları veya bu Kanunun 4 üncü
maddesinin dördüncü fıkrasının (d) ve (e) bentleri kapsamındaki okullarda
öğrenime başladıkları tarihten,
itibaren başlar.
Birinci fıkranın (b) bendinin uygulanmasında, gelir
vergisinden muaf olanlar ile tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız
çalışanların kayıt ve tescil işlemleri ile ilgili olarak kanunla kurulmuş
ilgili meslek kuruluşlarının görüşleri alınır.
Sigortalı
bildirimi ve tescili
MADDE 8- (Değişik birinci fıkra: 17/4/2008-5754/6
md.) İşverenler, 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri, 7 nci maddenin
birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalılık başlangıç tarihinden
önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlüdür. Ancak
işveren tarafından sigortalı işe giriş bildirgesi;
a) İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde
işe başlatılacak sigortalılar için, en geç çalışmaya başlatıldığı gün,
b) Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma
araçlarına sefer esnasında alınarak çalıştırılanlar ile Kuruma ilk defa işyeri
bildirgesi verilecek işyerlerinde; ilk defa sigortalı çalıştırmaya başlanılan
tarihten itibaren bir ay içinde çalışmaya başlayan sigortalılar için, çalışmaya
başladıkları tarihten itibaren en geç söz konusu bir aylık sürenin dolduğu
tarihe kadar,
c) Kamu idarelerince istihdam edilen 4447 sayılı
İşsizlik Sigortası Kanununa göre işsizlik sigortasına tabi olmayan sözleşmeli
personel ile kamu idarelerince yurt dışı görevde çalışmak üzere işe
alınanların, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren bir ay içinde,
Kuruma verilmesi halinde, sigortalılık
başlangıcından önce bildirilmiş sayılır.
Sigortalılar, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren
en geç bir ay içinde, sigortalı olarak çalışmaya başladıklarını Kuruma
bildirirler. Ancak, sigortalının kendini bildirmemesi, sigortalı aleyhine delil
teşkil etmez.
––––––––––––––
(1) 13/2/2011
tarihli ve 6111 sayılı Kanunun 26 ncı maddesiyle, bu bentte yer alan “zorunlu” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder