Çalışma
ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:
İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE
ALINACAK SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve
Tanımlar
Amaç
MADDE
1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, işyeri bina ve eklentilerinde
bulunması gereken asgari sağlık ve güvenlik şartlarını belirlemektir.
Kapsam
MADDE
2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli
ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren bütün işyerlerini
kapsar.
(2)
Bu Yönetmelik;
a)
İşyeri dışında kullanılan taşıma araçlarında veya taşıma araçlarının
içindeki işyerlerinde,
b)
Yapı ve benzeri geçici veya hareketli iş alanlarında,
c)
Maden, petrol ve gaz çıkarma işlerinde,
ç)
Balıkçı teknelerinde,
d)
Tarım veya orman işyerlerine ait işyeri bina ve eklentileri hariç,
işyerinin sınırları içerisinde olmakla beraber işyeri bina ve
eklentilerinde çalışanları iş sağlığı ve güvenliği açısından etkilemeyecek
uzaklıkta olan veya işyeri bina ve eklentileri ile iş sağlığı ve güvenliği
açısından etkileşim içerisinde olamayacak kadar uzak tarım ve orman
alanlarında,
uygulanmaz.
Dayanak
MADDE
3 – (1) Bu Yönetmelik 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği
Kanununun 30 uncu maddesine dayanılarak ve Avrupa Birliğinin 30/11/1989 tarihli ve 89/654/EEC sayılı Konsey Direktifine paralel
olarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE
4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a)
İşyeri bina ve eklentileri: İşyerine bağlı çalışılan alanlar, çalışanların
girip çıkılabileceği bina, tesis vb. ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek,
uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim yerleri ve avlu
gibi diğer eklentileri,
b)
Kanun: 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
İşverenlerin Yükümlülükleri
Genel
Şartlar
MADDE
5 – (1) İşveren, çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak
için;
a)
Ek-1’de belirtilen asgari sağlık ve güvenlik şartlarını yerine getirir.
b)
Acil çıkış yolları ve kapılarını her zaman kullanılabilir durumda tutar.
c)
İşyeri bina ve eklentileri ile işyerinde bulunan, özellikle Ek-1’de
belirtilen ekipman ve araç-gereçlerin düzenli olarak teknik bakımlarını
yapar, çalışanların sağlık ve güvenliklerini olumsuz etkileyebilecek
aksaklıkları en kısa zamanda giderir ve gerekli kayıtları tutar.
ç)
İşyeri bina ve eklentileri ile ekipmanlarının, araç ve gereçlerinin,
özellikle havalandırma sistemlerinin uygun hijyen şartlarını sağlayacak şekilde düzenli olarak temizliğini
yapar ve gerekli kayıtları tutar.
d)
Risklerden kaynaklanan zararları önlemek veya ortadan kaldırmak amacıyla
güvenlikle ilgili kullanılan, özellikle Ek-1’de belirtilen ekipman ve araç-gereçlerin periyodik bakım ve kontrolünü yapar
ve ilgili kayıtları tutar.
e)
İşyeri bina ve eklentilerinde yeterli aydınlatma, havalandırma ve termal
konfor şartlarını sağlar.
f)
İşyerinin düzenini, sağlık ve güvenlik risklerine yol açmayacak ve
çalışanların işlerini rahatça yapacakları şekilde sağlar.
g)
Acil durumları ve yangını önleyici ve bunların olumsuz sonuçlarını
sınırlandırıcı gerekli tedbirleri alır, özellikle Ek-1’de belirtilen ekipman ve araç-gereçlerin periyodik bakım ve kontrolünü yapar,
gerekli kayıtlarını tutar.
ğ)
Çalışanların barınma ihtiyacını karşılaması durumunda, barınma şartlarını
çalışanların sağlığını ve güvenliğini koruyacak şekilde düzenler.
(2) İşveren birinci fıkrada belirtilen hükümleri yerine
getirmek üzere, ihtiyaç duyduğu hallerde, temizlik, periyodik bakım ve
kontroller için, yapılacak işe uygun kişi, kurum ve kuruluşlardan destek
alabilir.
Çalışanların
bilgilendirilmesi
MADDE
6 – (1) İşveren, Kanunun 16 ncı maddesinde belirtilen hususlar saklı kalmak kaydı ile
çalışanları ve çalışan temsilcilerini, bu Yönetmelikte belirtilen
konularda, işyerinde bulunan sağlık ve güvenlikle ilgili riskler ve alınan
tedbirler hakkında bilgilendirir.
Çalışanların
görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması
MADDE
7 – (1) İşveren, bu Yönetmelikte belirtilen konularda
Kanunun 18 inci maddesine uygun olarak çalışanların veya çalışan
temsilcilerinin görüşlerini alır ve katılımlarını sağlar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Uygulama
MADDE
8 – (1) Bu Yönetmelikte belirtilen tedbirler saklı kalmak
kaydı ile Bakanlıkça çıkartılan yönetmelikler başta olmak üzere,
yürürlükteki ilgili diğer mevzuat hükümleri de uygulanır.
(2)
Bu Yönetmelik kapsamında yer alan hususlarda açıklayıcı bir hüküm
bulunmaması halinde sırasıyla;
a)
İlgili Türk standartları,
b)
Avrupa standartları,
c)
Uluslararası geçerliliği kabul edilen standartlar,
dikkate alınır.
Yürürlükten
kaldırılan yönetmelik
MADDE
9 – (1) 10/2/2004 tarihli ve 25369 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine
İlişkin Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE
10 – (1) Bu Yönetmelik hükümleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE
11 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanı yürütür.
EK-1
İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE
UYGULANACAK ASGARİ SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI
Genel
yükümlülük
1
- İşveren, işyerinin ve yapılan işin niteliğinin ve risklerinin
gerektirdiği her durumda, bu Ekte belirtilen hususları yerine getirir.
2
– Elektrik, havalandırma ve yangın tesisatıyla ilgili periyodik bakım ve
kontroller 25/4/2013 tarihli ve 28628 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş
Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği
hükümlerine uygun şekilde yapılır.
Binaların
yapısı ve dayanıklılığı
3
- İşyeri binaları ile bunlara yapılacak her çeşit ek ve değişiklikler,
yapılan işin özelliğine uygun nitelik ve yeterli sağlamlıkta inşa edilir.
Binaların dayanımına ilişkin değerlendirmelerde 6/3/2007 tarihli ve 26454 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelikten ve TS 500
standardından yararlanılabilir.
Elektrik
tesisatı
4
- Elektrik tesisatı, yangın veya patlama tehlikesi oluşturmayacak şekilde
projelendirilip tesis edilir ve çalışanlar doğrudan veya dolaylı temas
sonucu kaza riskine karşı korunur.
5
- Elektrik tesisatının projelendirilmesi, kurulması, malzemesinin ve
koruyucu cihazlarının seçimi kullanılacak gerilime ve ortam şartlarına
uygun olarak yapılır ve bakımı, onarımı, kontrolü ve işletilmesi sağlanır.
Bu kapsamda yapılacak testlerde TS HD 60364-4-43 standardı göz önünde
bulundurulur ve gerekli kayıtlar tutulur.
6
- Elektrik tesisinin kurulmasında 30/11/2000 tarihli
ve 24246 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri
Yönetmeliği, 4/11/1984 tarihli ve 18565 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği ile 21/8/2001 tarihli ve 24500 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği
hükümleri dikkate alınarak gerekli sağlık ve güvenlik tedbirleri alınır.
7
- Patlayıcı ortam oluşması muhtemel olan iş yerlerinde elektrik tesisleri 30/12/2006 tarihli ve 26392 4 üncü Mükerrer sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu
Sistemler İle İlgili Yönetmelik hükümlerine uygun şekilde kurulur.
8
- İşyerinin ana pano ve tali elektrik panolarında seçicilik ilkesine uygun
kaçak akım rölesi (artık akım anahtarı) tesis edilir.
9
- Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin üretildiği,
işlendiği ve depolandığı yerlerde, yüksek bina ve bacalar ile direk veya
sivri çıkıntılar gibi yüksek yerler bulunan binalarda, yıldırıma karşı
yürürlükteki mevzuatın öngördüğü tedbirler alınır ve tesisler kurulur.
Acil
çıkış yolları ve kapıları
10
- İşyerlerindeki bütün acil çıkış yolları ve kapılarının;
a)
Doğrudan dışarıya veya güvenli bir alana açılması sağlanır ve önlerinde ya
da arkalarında çıkışı önleyecek hiçbir engel bulunmaz.
b)
Herhangi bir tehlike durumunda, bütün çalışanların işyerini derhal ve
güvenli bir şekilde terk etmelerini mümkün kılacak şekilde tesisi sağlanır.
Gerekli durumlarda bu konuyla ilgili planlar hazırlanarak düzenli
tatbikatlar yapılır.
c)
Sayısı, nitelikleri, boyutları ve yerleri; yapılan işin niteliğine,
işyerinin büyüklüğüne, kullanım şekline, işyerinde bulunan ekipmana ve bulunabilecek azami kişi sayısına göre belirlenir. 27/11/2007 tarihli ve 2007/12937 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
yürürlüğe konulan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik
hükümlerine uygun olması sağlanır.
ç)
Acil çıkış kapılarının, acil durumlarda çalışanların hemen ve kolayca
açabilecekleri şekilde olması sağlanır. Bu kapılar dışarıya doğru açılır.
Acil çıkış kapısı olarak raylı veya döner kapılar kullanılmaz.
d)
Acil çıkış yolları ve kapıları ile buralara açılan yol ve kapılarda çıkışı
zorlaştıracak hiçbir engel bulunmaması, acil çıkış kapılarının kilitli veya
bağlı olmaması sağlanır.
e)
Acil çıkış yolları ve kapıları, 23/12/2003 tarihli
ve 25325 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Güvenlik ve Sağlık İşaretleri
Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenir. İşaretlerin uygun yerlere
konulması ve kalıcı olması sağlanır.
f)
Aydınlatılması gereken acil çıkış yolları ve kapılarında, elektrik
kesilmesi halinde yeterli aydınlatmayı sağlayacak ayrı bir enerji kaynağına
bağlı acil aydınlatma sistemi bulundurulur.
Yangınla
mücadele
11
- İşyerinin büyüklüğüne, yapılan işin özelliğine, işyerinde bulunan ekipmanlara, kullanılan maddelerin fiziksel ve kimyasal
özelliklerine ve işyerinde bulunabilecek azami kişi sayısına göre,
işyerinde etkili ve yeterli yangın söndürme ekipmanı ile gerektiğinde
yangın detektörleri ve alarm sistemleri bulundurulur.
12
- Yangın söndürme ekipmanları her zaman kullanıma hazır bulundurularak, bu
ekipmanların mevzuatın öngördüğü periyotlarda bakımı ve kontrolü yapılır.
Yangın söndürme ekipmanları kolay kullanılır nitelikte olur, görünür ve kolay
erişilir yerlere konulur ve bu ekipmanların önlerinde engel bulundurulmaz.
13
- Yangın söndürme ekipmanı ve bulunduğu yerler Güvenlik ve Sağlık İşaretleri
Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenir. İşaretler uygun yerlere konulur ve
bu işaretlerin kalıcı ve görünür olması sağlanır.
14
- İşyerlerinde bağımsız kaçış, çıkış
ve merdivenler ile yangınla ilgili bütün özel düzenlemelerin Binaların
Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olması esastır.
Kapalı
işyerlerinin havalandırılması
15
- Kapalı işyerlerinde çalışanların ihtiyaç duyacakları yeterli temiz
havanın bulunması sağlanır. Yeterli hava hacminin tespitinde, çalışma
yöntemi, çalışan sayısı ve çalışanların yaptıkları iş dikkate alınır.
16
- Çalışma ortamı havasını kirleterek çalışanların sağlığına zarar
verebilecek atıkların ve artıkların derhal dışarı atılması sağlanır.
Boğucu, zehirli veya tahriş edici gaz ile toz, buğu, duman ve fena kokuları
ortam dışına atacak şekil ve nitelikte, genel havalandırma sisteminden ayrı
olarak mekanik (cebri) havalandırma sistemi kurulur.
17
- Mekanik havalandırma sistemi kullanıldığında sistemin her zaman çalışır
durumda olması sağlanır. Havalandırma sisteminin çalışmaması, iş sağlığı ve
güvenliği yönünden tehlikeli ise arızayı bildiren kontrol sistemi tesis
edilir. Mekanik ve genel havalandırma sistemlerinin bakım ve onarımları ile
uygun filtre kullanım ve değişimleri yıllık olarak yetkili kişilere
yaptırılır.
18
- Pasif (suni) havalandırma sistemlerinde hava akımının, çalışanları
rahatsız etmeyecek, çalışanların fiziksel ve psikolojik durumlarını olumsuz
etkilemeyecek, ani ve yüksek sıcaklık farkı oluşturmayacak şekilde olması
sağlanır.
Ortam
sıcaklığı
19
- İşyerlerinde termal konfor şartlarının çalışanları rahatsız etmeyecek,
çalışanların fiziksel ve psikolojik durumlarını olumsuz etkilemeyecek
şekilde olması esastır. Çalışılan
ortamın sıcaklığının çalışma şekline ve çalışanların harcadıkları güce
uygun olması sağlanır. Dinlenme, bekleme, soyunma yerleri, duş ve
tuvaletler, yemekhaneler, kantinler ve ilk yardım odaları kullanım amaçlarına
göre yeterli sıcaklıkta bulundurulur. Isıtma ve soğutma amacıyla kullanılan
araçlar, çalışanı rahatsız etmeyecek ve kaza riski oluşturmayacak şekilde
yerleştirilir, bakım ve kontrolleri yapılır. İşyerlerinde termal konfor
şartlarının ölçülmesi ve değerlendirilmesinde TS EN 27243 standardından
yararlanılabilir.
20
- Yapılan işin niteliğine göre, sürekli olarak çok sıcak veya çok soğuk bir
ortamda çalışılması ve bu durumun değiştirilmemesi zorunlu olunan hallerde,
çalışanları fazla sıcak veya soğuktan koruyucu tedbirler alınır.
21
- İşyerinin ve yapılan işin özelliğine göre pencerelerin ve çatı
aydınlatmalarının, güneş ışığının olumsuz etkilerini önleyecek şekilde
olması sağlanır.
Aydınlatma
22
- İşyerlerinin gün ışığıyla yeter derecede aydınlatılmış olması esastır.
İşin konusu veya işyerinin inşa tarzı nedeniyle gün ışığından yeterince
yararlanılamayan hallerde yahut gece çalışmalarında, suni ışıkla uygun ve
yeterli aydınlatma sağlanır. İşyerlerinin aydınlatmasında TS EN 12464-1:
2013; TS EN 12464-1.2011:
2012; standartları esas alınır.
23
- Çalışma mahalleri ve geçiş yollarındaki aydınlatma sistemleri, çalışanlar
için kaza riski oluşturmayacak türde olur ve uygun şekilde yerleştirilir.
24
- Aydınlatma sisteminin devre dışı kalmasının çalışanlar için risk
oluşturabileceği yerlerde yeterli aydınlatmayı sağlayacak ayrı bir enerji
kaynağına bağlı acil aydınlatma sistemi bulunur.
İşyeri
tabanı, duvarları, tavanı ve çatısı
25
- İşyeri, çalışanların fiziksel faaliyetleri, yapılan işlerin niteliği ve
termal konfor şartları dikkate alınarak uygun bölümlere ayrılır.
26
- İşyerlerinde, taban döşeme ve kaplamalarının sağlam, kuru ve mümkün
olduğu kadar düz, kaymaz ve seviye farkı bulunmayacak bir şekilde olması
sağlanır, buralarda tehlikeli eğimler, çukurlar ve engeller bulundurulmaz.
Patlayıcı ve tehlikeli maddelerin imal edildiği, işlendiği ve depolandığı
işyeri binalarında taban, tavan, duvar ve çatıların Binaların Yangından
Korunması Hakkındaki Yönetmelik hükümlerine uygun olması sağlanır.
27
- Taban ve asma kat döşemeleri, üzerine konulacak makine, araç-gereç ve
benzeri malzeme ile buralarda bulunabilecek çalışanların ağırlığına
dayanabilecek şekilde yapılır.
28
- İşyerlerinde taban döşeme ve kaplamaları, tavan ve duvarlar uygun hijyenik şartları sağlayacak şekilde temizlemeye elverişli ve
sağlık ve güvenlik yönünden uygun malzemeden yapılır.
29
- İşyerlerinde bina, avlu, geçit ve ulaşım yollarında ve bunların civarında
bulunan saydam veya yarı saydam duvarlar ile özellikle camlı bölmeler, açık
bir şekilde işaretlenir, ayrıca güvenli malzemeden yapılır veya çarpma ve
kırılmaya karşı korunur.
30
- İşyeri tavanının, yeterli hava hacmini ve havalandırmayı sağlayacak ve
sağlık yönünden sakınca meydana getirmeyecek yükseklikte olması esastır.
31
- İşyerlerinin çatıları dayanıklı malzemeden inşa edilir, mevsim şartları
dikkate alınarak çalışanları dış etkilerden tamamen koruyacak ve iş sağlığı
ve güvenliği yönünden risk oluşturmayacak şekilde yapılır.
32
- Yeterli sağlamlıkta olmayan çatılara çıkılmasına ve buralarda
çalışılmasına, güvenli çalışmayı temin edecek ekipman sağlanmadan izin verilmez.
Pencereler
33
- İşyerlerinde pencerelerin ve tavan pencerelerinin, güvenli bir şekilde
açılır, kapanır ve ayarlanabilir olması sağlanır. Pencereler açık
olduklarında çalışanlar için herhangi bir tehlike oluşturmayacak şekilde
yerleştirilir. Çalışanları, pencere ve menfezlerden gelen güneş ışığının,
ısısının ve hava akımlarının olumsuz etkilerinden koruyacak gerekli
tedbirler alınır.
34
- Pencerelerin güvenli bir şekilde temizlenebilir özellikte olması
sağlanır. Ayrıca pencerelerin, temizlik ekipmanlarının kullanılmasına
uygun olması sağlanır veya temizliğini yapanlar ile temizlik sırasında bina
içinde ve dışında bulunanlar için tehlike oluşturmayacak araç-gereçler
seçilir.
Kapılar
ve girişler
35
- Kapı ve girişlerde aşağıda belirtilen esaslara uyulur:
a)
Kapı ve girişlerin yerlerinin, sayılarının, boyutlarının ve yapıldıkları
malzemelerin, bulundukları oda ve alanların yapısı ile kullanım amacına ve
çalışanların rahatça girip çıkmalarına uygun olması sağlanır.
b)
Her iki yöne açılabilen kapılar saydam malzemeden yapılır veya bu kapılarda
karşı tarafın görünmesini sağlayan saydam kısımlar bulunur.
c)
Saydam veya yarı saydam kapıların yüzeyleri çalışanlar için tehlike
oluşturmayan güvenli malzemeden yapılır veya kırılmalara karşı
korunur. Saydam kapıların üzeri kolayca görünür şekilde
işaretlenir.
ç) Raylı kapılarda raydan çıkmayı ve devrilmeyi önleyici
güvenlik sistemi bulunur.
d)
Yukarı doğru açılan kapılarda aşağı düşmeyi önleyici güvenlik sistemi
bulunur.
e)
Kaçış yollarında bulunan kapılar, uygun şekilde işaretlenir. Bu kapılar
yardım almaksızın her zaman ve her durumda içeriden açılabilir özellikte
olur.
f)
Araçların kullanıldığı geçit ve kapılar yayaların geçişi için güvenli değilse
bu mahallerde yayalar için ayrı geçiş kapıları bulunur. Bu kapılar açıkça
işaretlenir ve bu kapıların önlerinde hiçbir engel bulunmaz.
g)
Mekanik kapıların çalışanlar için kaza riski taşımayacak şekilde çalışması
sağlanır. Bu kapılarda kolay fark edilebilir ve ulaşılabilir acil durdurma
cihazları bulunması ve herhangi bir güç kesilmesinde otomatik olarak açılır
olmaması durumunda kapıların el ile de açılabilmesi sağlanır.
Ulaşım
yolları - tehlikeli alanlar
36
- Merdiven, koridor, geçiş yolu, yükleme yeri ve rampa dâhil bütün
yolların, yaya ve araçların güvenli hareketlerini sağlayacak ve
yakınlarında çalışanlara tehlike oluşturmayacak şekil ve boyutlarda olması
sağlanır. İşyeri içerisindeki erişim yollarının engebeli, çukur, kaygan
olmaması sağlanır ve bakımları yapılır.
37
- İşyerinde yayalar tarafından veya malzeme taşımada kullanılan yolların,
bulunabilecek azami kullanıcı sayısına ve yapılan işin niteliğine uygun
boyutlarda olması sağlanır ve bu yollar açıkça işaretlenir. Malzeme taşınan
yollarda yayalar için yeterli güvenlik mesafesi bırakılır.
38
- Araç geçiş yolları ile kapılar, yaya geçiş yolları, koridorlar ve
merdivenler arasında yeterli mesafe bulunması sağlanır. Çalışma
mahallerinde yapılan iş, kullanılan makine ve malzeme göz önüne alınarak,
çalışanların korunması amacıyla araç geçiş yolları açıkça işaretlenir.
39
- Yapılan işin özelliği nedeniyle malzeme veya çalışanların düşme riski
bulunan tehlikeli alanlara, görevli olmayan kişilerin girmesi uygun araç ve
gereçlerle engellenir. Tehlikeli alanlara girme yetkisi olan kişilerin
korunması için uygun tedbirler alınır, bu alanlar açıkça işaretlenir.
40
- Yüksek geçit, platform veya çalışma sahanlıklarının serbest bulunan bütün
tarafları ile çalışanların yüksekten düşme riskinin bulunduğu yerlere,
düşmelere karşı uygun korkuluklar yapılır. Bu korkuluk ve ara elemanlarının
yükseklikleri, dayanımı ve açıklıkları çalışma alanının güvenliğini
sağlayacak ve buralardan düşme riskini ortadan kaldıracak nitelikte olur.
Merdivenler
41
- Merdivenlerin; işyerinin büyüklüğüne, yapılan işin özelliğine, işyerinde
bulunabilecek azami kişi sayısına göre, ateşe dayanıklı yanmaz malzemeden,
sağlam, yeterli genişlik ve eğimde, etrafı düşmelere karşı uygun
korkuluklarla çevrili olması sağlanır. Merdivenler, ilgili mevzuatın
öngördüğü hükümler esas alınarak sağlık ve güvenlik yönünden risk
oluşturmayacak şekilde yapılır.
Yürüyen
merdivenler ve bantlar için özel tedbirler
42
- Yürüyen merdiven ve bantların güvenli bir şekilde çalışması ve gerekli
güvenlik donanımlarının bulunması sağlanır. Bunlarda kolay fark edilir ve
kolay ulaşılır acil durdurma tertibatı bulundurulur.
Yükleme
yerleri ve rampalar
43
- Yükleme yerleri ve rampalarının, taşınacak yükün boyutlarına uygun
olması, çalışanların düşmesini önleyecek şekilde güvenli olması, bu
yerlerde en az bir çıkış yeri bulunması, belirli bir genişliğin üzerinde
olan yükleme yerlerinde teknik olarak mümkünse her iki uçta da çıkış yeri
bulunması sağlanır.
Çalışma
yeri boyutları ve hava hacmi - çalışma yerinde hareket serbestliği
44
- Çalışma yerinin taban alanının, yüksekliğinin ve hava hacminin,
çalışanların sağlık ve güvenliklerini riske atmadan işlerini
yürütebilmeleri, rahat çalışmaları için, yeterli olması sağlanır.
İşyerlerinin hava hacminin hesabı, makine, malzeme ve benzeri tesislerin
kapladığı hacimler de dâhil edilerek yapılır.
45
- Çalışanın işini yaptığı yerde rahat hareket edebilmesi için yeterli
serbest alan bulunur. İşin özelliği nedeniyle bu mümkün değilse çalışma
yerinin yanında serbest hareket edeceği alan olması sağlanır.
Dinlenme
yerleri
46
- Yapılan işin özelliği nedeniyle çalışanların sağlığı ve güvenliği
açısından gerekli hallerde veya 10 ve daha fazla çalışanın bulunduğu
işyerlerinde, uygun bir dinlenme yeri sağlanır. İş aralarında uygun
dinlenme imkânı bulunan büro ve benzeri işlerde ayrıca dinlenme yeri
aranmaz. İşyerlerinde daha uygun bir yer yoksa gerekli şartların sağlanması
şartıyla, yemek yeme yerleri dinlenme yeri olarak kullanılabilir.
47
- Çalışma süresi, işin gereği olarak sık ve düzenli aralıklarla kesiliyorsa
ve ayrı bir dinlenme yeri yoksa çalışanların sağlığı ve güvenliği açısından
gerekli olan hallerde, bu aralarda çalışanların dinlenebileceği uygun
yerler sağlanır.
Yemek
yeme yeri
48
- Yemeklerini işyerinde yemek durumunda olan çalışanlar için, rahat yemek
yenebilecek nitelik ve genişlikte, uygun termal konfor ve hijyen şartlarını haiz yeteri kadar ekipman ve araç-gereç ile
donatılmış yemek yeme yeri sağlanır. İşyerlerinde daha uygun bir yer yoksa
gerekli şartların sağlanması şartıyla, dinlenme yerleri yemek yeme yeri
olarak kullanılabilir. İşveren, çalışanlarına belirtilen şartları taşımak
kaydıyla işyeri dışında yemek imkânı sağlayabilir.
Gebe
ve emziren kadınlar
49
- Gebe ve emziren kadınların uzanarak dinlenebilecekleri uygun şartlar sağlanır. 14/7/2004 tarihli ve 25522 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gebe
veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk
Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik hükümleri de dikkate alınarak uygun
şartlar sağlanır.
Soyunma
yeri ve elbise dolabı
50
- İş elbisesi giyme zorunluluğu olan çalışanlar için, yeterli büyüklükte,
uygun aydınlatma, havalandırma, termal konfor ve hijyen şartlarını haiz, kadın ve erkek çalışanlar için ayrı ayrı soyunma yerleri sağlanır. Çalışanların soyunma yerleri dışındaki
yerlerde giysilerini değiştirmelerine izin verilmez. Soyunma yerlerinin
kolayca ulaşılabilir ve yeterli kapasitede olması ve buralarda yeterli
sayıda oturma yeri bulunması sağlanır.
51
- Soyunma odalarında her çalışan için çalışma saatleri içinde giysilerini
koyabilecekleri yeterli büyüklükte kilitli dolaplar bulundurulur. Nemli,
tozlu, kirli, tehlikeli maddeler ile çalışılan yerlerde ve benzeri işlerde
iş elbiseleri ile harici elbiselerin ayrı yerlerde saklanabilmesi için yan
yana iki bölmeli veya iki ayrı elbise dolabı sağlanır. Soyunma yeri
gerekmeyen işyerlerinde çalışanların elbiselerini koyabilecekleri uygun bir
yer ayrılır.
Duşlar
ve lavabolar
52
- Yapılan işin veya sağlıkla ilgili nedenlerin gerektirmesi halinde veya
çalışanların yıkanmalarının temizlenmelerinin gerektiği her durumda, kadın
ve erkek çalışanlar için ayrı ayrı sıcak
ve soğuk akarsuyu bulunan uygun yıkanma yerleri ve duşlar tesis edilir.
Duşlar, çalışanların rahatça yıkanabilecekleri genişlikte, dışarıdan
içerisi görünmeyecek, uygun havalandırma, aydınlatma, termal konfor ve hijyen şartları sağlanacak şekilde yapılır.
53
- Duşlar ve lavaboların her zaman çalışanların kullanımına hazır halde
olması sağlanır, buralarda gerekli temizlik malzemeleri bulundurulur. Duş
veya lavaboların soyunma yerlerinden ayrı yerlerde bulunması durumunda, duş
ve lavabolar ile soyunma yerleri arasında kolay bağlantı sağlanır.
54
- Duş tesisi gerektirmeyen işlerde, çalışma yerlerinin ve soyunma
odalarının yakınında, gerekiyorsa akar sıcak suyu da olan, lavabolar
bulunur. Lavabolar erkek ve kadın çalışanlar için ayrı ayrı yapılır.
Tuvalet
ve lavabolar
55
- Çalışma yerlerine, dinlenme odalarına, soyunma yerlerine, duş ve yıkanma
yerlerine yakın yerlerde, kadın ve erkek çalışanlar için ayrı ayrı olmak üzere, uygun havalandırma, aydınlatma, termal
konfor ve hijyen şartları sağlanacak nitelikte yeterli sayıda tuvalet,
lavabolar tesis edilir. Tuvalet ve lavabolarda gerekli temizlik malzemeleri
bulundurulur.
56
- Tuvalet ve lavabolar, insan
ve çevre sağlığı yönünden risk oluşturmayacak şekilde su depolarına, su
geçen yerlere, gıda maddelerinin depolandığı veya işlendiği yerlere
uzak şekilde yerleştirilir.
Atık
sulara drenaj kanalı
57
- İşyerlerinde atık ve birikinti suların aktığı ve toplandığı yerler, özel
veya genel bir kanalizasyona veya fosseptiğe bağlanır ve uygun bir kapak
ile örtülür, bu yerlerin çalışılan mahalden yeteri kadar uzakta bulunması
sağlanır. Atık su kanalizasyon kotunun kurtarmadığı durumlarda ise cebri
olarak drenaj yapılarak taşmanın önlenmesi sağlanmalıdır.
İlkyardım
odaları
58
- İşyerinin büyüklüğü, yapılan işin niteliği ve kaza riskine göre,
işyerinde bir ya da daha fazla ilk yardım ve acil müdahale odası bulunması
sağlanır.
59
- İlkyardım odaları yeterli ilk yardım malzemesi ve ekipmanı ile teçhiz edilir ve buralarda sedyeler kullanıma hazır
halde bulundurulur. Bu yerler, Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine
uygun şekilde işaretlenir.
60
- Çalışma şartlarının gerektirdiği her yerde ilkyardım ekipmanları kolay erişilebilir yerlerde bulundurulur, Güvenlik ve
Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenir. Acil servis
adresleri ve telefon numaraları görünür yerlerde bulundurulur.
Engelli
çalışanlar
61
- Engelli çalışanların bulunduğu işyerlerinde bu çalışanların durumları dikkate
alınarak gerekli düzenleme TS 9111- TS 12460 standartları göz önünde
bulundurularak yapılır. Bu düzenleme özellikle engelli çalışanların
doğrudan çalıştığı yerlerde ve kullandıkları kapı, geçiş yeri, merdiven,
servis araçları, duş, lavabo ve tuvaletlerde yapılır.
Açık
alanlardaki çalışmalarda özel önlemler
62
- İşyerindeki açık çalışma yerleri, yollar ve çalışanların kullandığı diğer
açık alanlar, yaya ve araç trafiğinin güvenli bir şekilde yapılmasını
sağlayacak şekilde düzenlenir. İşyeri sahasındaki ana yollar, tamir, bakım,
gözetim ve denetim için kullanılan diğer yollar ile yükleme ve boşaltma
yerlerinde, kapılar ve girişler, ulaşım yolları - tehlikeli alanlar,
merdivenler, yürüyen merdivenler ve bantlar için özel tedbirler başlıkları
altında belirtilen hususlar uygulanır. Ulaşım yolları - tehlikeli alanlar
başlığı altında belirtilen hususlar aynı zamanda açık alanlardaki çalışma
yerlerinde de uygulanır.
63
- Açık çalışma alanları gün ışığının yeterli olmadığı hallerde uygun
şekilde aydınlatılır.
64
- Açık alanda yapılan çalışmalarda riskler değerlendirilerek çalışanlar
özellikle;
a)
Olumsuz hava şartlarına ve gerekli hallerde cisim düşmelerine,
b)
Zararlı düzeyde gürültüden ve gaz, buhar, toz gibi zararlı dış etkilere,
c)
Düşme ve kaymalara,
karşı korunur.
65-
Açık alanda yapılan çalışmalarda çalışanların, herhangi bir tehlike
durumunda işyerini hemen terk etmeleri veya kısa sürede yardım alabilmeleri
sağlanır.
Barınma
yerleri
66
- Barınma, dinlenme ve sosyal amaçlı kullanılan tesisler, yanıcı olmayan ve
kolay tutuşmayan malzemeden inşa edilir. Barınma amacıyla çadır ve branda
kullanılmaz. Barınma yerlerinin ısıtılmasında, duman, gaz ve yangın
tehlikesine karşı gerekli tedbirler alınır, mangal, maltız, açık ateş vb.
kullanılmaz. Bu yerlerde uygun ve yeterli hijyenikşartlar, aydınlatma, havalandırma ve termal konfor
şartları sağlanır. Barınma yerlerinde yeterli sayıda tuvalet, lavabo, duş
yerleri bulunur. Bu yerlerde temizlik malzemeleri ile üst baş temizliği
için gerekli araç-gereç ve makineler sağlanır.
Çalışan
konutları
67
- Çalışan konutları, sağlık gereklerine ve teknik şartlara uygun bir
şekilde inşa edilir ve bu konutlarda bir konutta bulunması gereken tesisat
kurulur ve tertibat bulundurulur. Çalışan konutlarının, aileleri ile
birlikte oturan çalışanlar için ayrı ev veya apartman şeklinde olması
sağlanır. Bekâr çalışanlara özgü binalarda, kadınlar ve 18 yaşından küçük
çocukların, erkeklerin bulunduğu kısım ile bağlantısı olmayan ve
birbirinden ayrı özel kısımlarda yatırılmaları sağlanır.
|
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder